School of Management KM ครั้งที่ 1
“Lean Process และการทำงานอย่างมีประสิทธิภาพ”
1.9.2025// 10.00-12.00 E1-308
ความหมายของ Lean Process
Lean Process หมายถึง กระบวนการบริหารจัดการที่มุ่งเน้นการเพิ่มประสิทธิภาพในการทำงาน โดยการลดหรือกำจัดกิจกรรมที่ไม่สร้างคุณค่า (Non-value added activities) และรักษาเฉพาะกิจกรรมที่สร้างคุณค่าให้กับลูกค้า (Value added activities) แนวคิดนี้ได้รับการพัฒนามาจากระบบการผลิตแบบโตโยต้า (Toyota Production System: TPS) และต่อมาได้ถูกประยุกต์ใช้ในหลายภาคส่วนทั้งอุตสาหกรรม การบริการ และองค์กรสาธารณะ
หลักการสำคัญของ Lean Process
- การระบุคุณค่า (Value Identification)
เป็นการกำหนดว่าลูกค้าหรือผู้ใช้บริการเห็นคุณค่าอะไรในผลิตภัณฑ์หรือบริการ เพื่อให้องค์กรมุ่งเน้นเฉพาะสิ่งที่ตอบสนองต่อความต้องการที่แท้จริง - การทำแผนภาพสายธารคุณค่า (Value Stream Mapping)
คือการวิเคราะห์และทำความเข้าใจขั้นตอนการทำงานตั้งแต่ต้นจนถึงปลายทาง เพื่อตรวจสอบว่าส่วนใดสร้างคุณค่า และส่วนใดก่อให้เกิดความสูญเปล่า - การกำจัดความสูญเปล่า (Waste Elimination)
Lean มุ่งลดความสูญเปล่าที่เกิดขึ้นในกระบวนการ อันได้แก่ - การรอคอย (Waiting)
- การผลิตเกินความจำเป็น (Overproduction)
- การเคลื่อนไหวที่ไม่จำเป็น (Unnecessary motion)
- งานที่ทำซ้ำหรือเกินมาตรฐาน (Over-processing)
- การขนย้ายที่ไม่จำเป็น (Transportation)
- วัตถุดิบหรือสินค้าคงคลังเกินพอดี (Inventory)
- ของเสียหรือข้อผิดพลาด (Defects)
- การสร้างการไหลที่ราบรื่น (Flow)
การทำให้กระบวนการทำงานไหลต่อเนื่อง ไม่ติดขัด และลดคอขวดในการผลิตหรือให้บริการ - การดึงตามความต้องการ (Pull System)
การผลิตหรือให้บริการตามความต้องการจริงของลูกค้า ไม่ผลิตล่วงหน้าเกินความจำเป็น เพื่อลดการสูญเสียทรัพยากร - การปรับปรุงอย่างต่อเนื่อง (Continuous Improvement หรือ Kaizen)
การพัฒนาและปรับปรุงกระบวนการทำงานอย่างสม่ำเสมอ โดยให้บุคลากรทุกระดับมีส่วนร่วม
การทำงานอย่างมีประสิทธิภาพ (Working More Efficiently)
เพื่อให้ Lean Process ประสบความสำเร็จ บุคลากรจำเป็นต้องปฏิบัติงานอย่างมีประสิทธิภาพ โดยอาศัยแนวทางดังต่อไปนี้
- การกำหนดมาตรฐานการทำงาน (Standardization)
จัดทำขั้นตอนการทำงานที่ชัดเจนและเป็นมาตรฐาน เพื่อลดความผิดพลาดและเพิ่มความสม่ำเสมอ - การจัดลำดับความสำคัญของงาน (Prioritization)
ให้ความสำคัญกับงานที่มีคุณค่าสูงและส่งผลโดยตรงต่อความพึงพอใจของลูกค้า - การลดกิจกรรมที่ไม่จำเป็น (Elimination of Non-value Activities)
ตัดขั้นตอนที่ไม่ก่อให้เกิดคุณค่า เช่น งานเอกสารซ้ำซ้อน หรือการอนุมัติที่ใช้เวลานานเกินไป - การใช้เครื่องมือและเทคโนโลยีสนับสนุน (Technology Utilization)
นำเทคโนโลยีและระบบสารสนเทศมาช่วยลดเวลาในการทำงานและเพิ่มความถูกต้องแม่นยำ - การจัดการเวลาอย่างมีประสิทธิผล (Time Management)
ใช้เครื่องมือ เช่น การวางแผนตารางเวลา เทคนิค Pomodoro หรือการทำงานทีละงาน (Single-tasking) เพื่อลดการสูญเสียเวลา - การสื่อสารอย่างชัดเจน (Effective Communication)
ส่งเสริมความเข้าใจร่วมกันระหว่างบุคลากร ลดการทำงานซ้ำซ้อนและข้อผิดพลาดที่เกิดจากความเข้าใจผิด - การประเมินผลและการปรับปรุง (Evaluation and Improvement)
หมั่นตรวจสอบผลการทำงานและหาทางพัฒนา เพื่อสร้างกระบวนการที่มีประสิทธิภาพเพิ่มขึ้นอย่างต่อเนื่อง
Lean Process เป็นแนวคิดการจัดการที่ช่วยให้องค์กรลดความสูญเปล่าและเพิ่มคุณค่าให้กับลูกค้า โดยอาศัยหลักการสำคัญ เช่น การระบุคุณค่า การกำจัดความสูญเปล่า และการปรับปรุงอย่างต่อเนื่อง การนำ Lean มาใช้จะทำให้องค์กรสามารถทำงานได้อย่างมีประสิทธิภาพและแข่งขันได้มากขึ้น ทั้งนี้ การทำงานอย่างมีประสิทธิภาพจำเป็นต้องอาศัยการจัดการเวลา การสื่อสาร การใช้เทคโนโลยี และการปรับปรุงกระบวนการอย่างสม่ำเสมอ
